ÖZBEK VE TÜRK ATASÖZLERİNDE ZITLIKLAR

Abstract

Atasözleri bir milletin, bir toplumun hafızasıdır. Toplumun kültürüne göre şekillenen atasözleri, söyleyeni unutulmuş, yüzyıllar içinde halka mal olmuş özlü sözlerdir ve halkın yaşam tecrübeleri sonucunda oluşmuştur. Ders verici veya ders çıkarıcı özelliğe sahip olan atasözleri toplumlarda ortak olabileceği gibi farklı da olabilir. Hatta aynı toplum içinde dahi farklı zamanlarda, farklı tecrübeler sonucunda ortaya çıkmış atasözleri arasında zıtlıklar da görülebilir. Bu bildiride ortak anadile sahip olan Özbek ve Türk atasözlerinde anlamsal zıtlıklar ele alınmış, bunların sebepleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Yöntem olarak veri toplama yöntemi kullanılmış ve elde edilen atasözleri analiz edilerek zıtlıklar tespit edilmiştir. Toplumun kültürel aynası olan ve toplum yapısında önemli bir rolü bulunan; o toplumun fertleri arasında tecrübe, yaşayış ve mental farklılıkların sonucunda birbirine zıtlık teşkil eden atasözlerinin tespitinin toplumdilbilimi açısından da önemi büyüktür.