ALISHER NAVOIYNING “FARHOD VA SHIRIN” DOSTONIDAGI FRAZEOLOGIK BIRIKMALAR: QIYOSIY VA KOGNITIV TAHLIL

Abstract

Ushbu maqola Alisher Navoiyning “Farhod va Shirin” dostonidagi frazeologik birikmalarning lingvomadaniy xususiyatlarini tahlil qiladi. Dostonga asoslangan poetik matn asosida maqollar va obrazli iboralar ko‘rib chiqiladi, ularning so‘fiy, axloqiy va madaniy qadriyatlarning ko‘zgusi sifatidagi ahamiyati ta’kidlanadi. Tadqiqot Hallideyning sistemali-funksional lingvistikasi (Halliday, 1978), Aspning metafora funksiyalari (Asp, 1985), Blekning o‘zaro ta’sir modeli (Black, 1979) va Barndenning kognitiv metafora nazariyasi (Barnden, 2015) asosida o‘tkaziladi. Dostondan sakkizta frazeologik birikma kontekstda tahlil qilinadi, ularning fonetik, semantik va madaniy xususiyatlari qiyoslanadi. Natijalar frazeologik birikmalarning o‘zbek tilining kognitiv va madaniy potensialini ochib berishdagi rolini ta’kidlaydi. Kelgusidagi tadqiqotlar uchun korpus tahlili va qiyosiy lingvomadaniy yondashuvlar tavsiya etiladi.